30 maja

REFORMACI w POLSCE!!! HISTORYCZNY DEKRET BISKUPA SZYSZKOWSKIEGO

Dzisiejsza data z pewnością należy do najważniejszych  w dziejach REFORMATÓW POLSKICH, co więcej wydaje się być najważniejszą. Oto bowiem po wielu latach bezskutecznych usiłowań, wydany został w końcu dekret zezwalający na osiedlenie się zakonnikom tego odgałęzienia Zakonu Braci Mniejszych Obserwantów na ziemiach Rzeczypospolitej. Dokonało się to na zamku w Iłży, będącym własnością biskupów krakowskich, 30 maja 1622 roku, wolą ordynariusza diecezji, biskupa Marcina Szyszkowskiego.

A zaczęło się wszystko od tego, że niektórzy polscy obserwanci (bernardyni), jeszcze w wieku XVI zainteresowali się nowym ruchem reformistycznym w Zakonie i od roku 1587 udawali się do Włoch, aby poznać warunki życia tamtejszych REFORMATÓW. Jako pierwszy wymieniany jest o. Gabriel z Gródka (Grodecki). Pragnieniem jego i innych stało się przeszczepienie tej gałęzi Zakonu do Polski, co więcej – pozyskanie dla „REFORMY” całej PROWINCJI BERNARDYŃSKIEJ. Natrafili jednak na silną opozycję, a nawet niechęć i wrogość swoich współbraci… Wszelkie ich wysiłki kończyły się niepowodzeniem. W roku 1608 osiedlili się w Pińczowie, jednak dwa lata później, wskutek kontrakcji bernardynów zmuszeni byli stamtąd odejść. Oczekiwali na bardziej sprzyjające warunki, najpierw w klasztorze w Ołomuńcu na Morawach, później w znajdujących się wówczas poza granicami Polski, Gliwicach. Nie oczekiwali jednak biernie. Udało im się dla swojej sprawy pozyskać kilku kardynałów w Rzymie i wielu możnowładców w Polsce.

I oto nadszedł rok 1621. Na polecenie papieża Grzegorza XV kardynał Fabrizio Verallo, pismem z 13 lipca, zamianował komisarzem apostolskim dla sprawy wprowadzenia REFORMATÓW do Polski o. Aleksandra Patawina z reformackiej kustodii mediolańskiej. Już w październiku tegoż roku przybył on najpierw do Gliwic, a następnie do Krakowa, by tam prosić miejscowego biskupa, Marcina Szyszkowskiego, o zgodę na fundację pierwszego klasztoru w Zakliczynie nad Dunajcem, zaoferowaną przez Zygmunta Tarłę, kasztelana sądeckiego. Posiedzenia trybunału biskupiego, rozmowy i utarczki z bernardynami, próbującymi wszelkimi sposobami zablokować fundację i możliwość osiedlenia się reformatów w Polsce trwały przez cały listopad. Wreszcie biskup odłożył sprawę na sześć miesięcy, celem wyjaśnienia jej i rozstrzygnięcia przez Stolicę Apostolską.

Papież Grzegorz XV po raz kolejny stanął po stronie REFORMATÓW, dlatego też bp Szyszkowski dnia 30 maja 1622, powołując się na jego wolę, udzielił zezwolenia temuż zakonowi na osiedlenie się w Polsce i budowę klasztorów (…facultatem concessisse Patribus Reformatis Strictoris Observantiae aedificandi monasteria et conventus in Regno Poloniae…). Zaakceptował także fundację zakliczyńską (…decrevit Patribus ex Ordinis S. Francisci Minorum Strictoris Observantiae monasterium et ecclesiam in oppido Zakliczyn Cracoviensis Dioecesis aedificare licere…)

O. Aleksy Koralewicz, w swoim dziele Additament do Kronik Braci Mnieyszych S. Franciszka, napisał: stosuiąc się tedy Biskup Krakowski do woli Oyca S. w Iłźie Roku 1622 dnia 29 Maia ostatni wydał dekret na przyięcie y wprowadzenie Reformy do Polski… Data ta nie jest prawdziwa, w tekście bowiem dekretu wyraźnie napisano: die penultima Maii, czyli w przedostatnim dniu maja…