25 marca
Reformackie klasztory ZWIASTOWANIA NMP
KAZIMIERZ DOLNY
W roku 1627 proboszcz kazimierski ks. Wojciech ze Żnina powierzył zbudowany w 1589 r. kościół Zwiastowania NMP i całą „Plebanią Górę” REFORMATOM KUSTODII MAŁOPOLSKIEJ, których uroczyście wprowadzono tam 2 lutego 1628 roku. Inicjatorem fundacji był sekretarz Zygmunta III Wazy i opat tyniecki – Henryk Firlej z Dąbrowicy. W latach 1639-68 został wzniesiony klasztor, a kościół rozbudowany. W czasie „Potopu Szwedzkiego” (1655-57) klasztor i kościół zostały splądrowane i zniszczone przez samych Szwedów jak też przez wojska Jerzego Rakoczego, księcia Siedmiogrodu. W roku 1680 zbudowano prowadzące do kościoła schody z zadaszeniem; a w latach 1769-71 urządzono nowe wnętrze kościoła w stylu rokokowym. Pożar, który wybuchł 27 czerwca 1827 zniszczył dachy na kościele i klasztorze oraz wyposażenie świątyni. Klasztor przez wiele lat był miejscem studiów dla kleryków przygotowujących się do święceń, a także dla młodych kapłanów.
W roku 1863 część zakonników włączyła się czynnie w działania powstańcze; w czerwcu 1866 r. klasztor skasowano, pozostawiając jedynie o. Adriana Gałuszkiewicza dla obsługi kościoła. Po jego śmierci w 1889 r., opiekę nad świątynią przejęli duchowni diecezjalni. W budynkach poklasztornych, które przeszły na własność gminy, zamieszkiwała ludność miasta; po roku 1918 mieściła się tam bursa Szkoły Rzemiosł. Franciszkanie powrócili do Kazimierza w roku 1928. W pierwszych latach II wojny światowej w klasztorze mieściła się okupacyjna administracja, mieszkali też niemieccy żołnierze. Zakonnikom pozostawiono jedynie dwie cele. W roku 1942 w pomieszczeniach klasztornych i piwnicach gestapo urządziło więzienie i katownię; po odejściu Niemców w rolę oprawców wcieliło się sowieckie NKWD. Zakonnicy mieszkali w mieście, w kościele sprawowali Msze św. i nabożeństwa. Wrócili w roku 1945, przy czym jeszcze przez trzynaście lat w części klasztoru mieścił się internat dla męskiej młodzieży licealnej.
W dniu 31 sierpnia 1986 r. łaskami słynący obraz Matki Bożej Zwiastowania został ukoronowany papieskim diademem. Uroczystość miała miejsce w Sanktuarium Maryjnym w Wąwolnicy.
WIELUŃ
Reformatów KUSTODII WIELKOPOLSKIEJ sprowadzono do Wielunia w 1629 r. Wśród fundatorów położonego poza murami miejskimi klasztoru i kościoła Zwiastowania Najświętszej Panny Marii wymieniany jest na pierwszym miejscu Marcin Wierusz Kowalski. Prace budowlane trwały do 1634 r. W l. 1645-53 przebywali tam uchodzący przed prześladowaniami irlandzcy franciszkanie. W 1655 r. Szwedzi splądrowali cały zespół klasztorny. Obiekt rozbudowany został w l. 1737-54; w kolejnych latach zmieniono wystrój wnętrza kościoła na rokokowy. Ok. 1760 r. miała miejsce katastrofa budowlana (zawaliła się fasada świątyni). W czasie odbudowy w 1763 r. kościół wydłużono o ponad 5,5 metra. Klasztor był miejscem studiów zakonnych, a od r. 1816 domem nowicjackim.
Po Powstaniu Styczniowym na mocy ukazu carskiego z 1864 r. klasztor zlikwidowano. Kościół przemianowano na filialny parafii wieluńskiej, zaś w budynkach poklasztornych umieszczono garnizon straży granicznej. W 1890 r. ich część sprzedano na licytacji. Franciszkanie, będący spadkobiercami REFORMACKIEJ PROWINCJI Niepokalanego Poczęcia NMP w zaborze pruskim (później Wniebowzięcia NMP), odzyskali kościół i częściowo zdewastowany klasztor w roku 1920, dwa lata później otwarto nowicjat, przeprowadzano również stopniowy remont zespołu klasztornego. W latach II wojny światowej klasztor zajęto na koszary SS, zaś kościół przeznaczono dla mieszkających w Wieluniu Niemców. Po wojnie zakonnikom pozostawiono cztery cele, zaś pozostałe pomieszczenia przekazano Liceum Pedagogicznemu, później (od 1958 r.) znajdował się tam internat Zespołu Szkół Zawodowych, a następnie, od 1964 roku, warsztaty gastronomiczne tejże szkoły. W latach 1989-90 cały budynek przeszedł w ręce franciszkanów.
