23 marca
KLASZTOR BRODNICKI… budowla na PIASKACH…
Kościół i klasztor reformatów w Brodnicy, wzniesiono w latach 1752-1762 na części starościańskich gruntów, zwanych "Piaskami". Stało się to dzięki hojności kilku fundatorów, przede wszystkim Józefa Pląskowskiego, starosty brodnickiego wraz z małżonką Rozalią z Czapskich oraz Dominika Rembielińskiego, dziedzica Karbowa i cześnika latyczewskiego z żoną Wiktorią. Ci ostatni przeznaczyli na budowę klasztoru posag pozostały po przedwcześnie zmarłej córce Joannie. Budowla była drewniana, a zakonnicy zamieszkali w niej 20 marca 1752 r.
Kościół pod wezwaniem św. Franciszka został konsekrowany 1 sierpnia 1762 roku. Siedem lat później schronili się tam członkowie konfederacji skierowanej przeciwko carycy Katarzynie II. Po zdobyciu klasztoru rosyjscy żołdacy zabili wielu konfederatów oraz spalili drewnianą budowlę. Budowę murowanego klasztoru ukończono w roku 1772. Wtedy też, po pierwszym rozbiorze Polski, władze pruskie nazwę „Piaski” zmieniły na „Sanddorf”.
Pod koniec 1831 roku Prusacy zmusili zakonników do opuszczenia klasztoru. Umieścili w nim najpierw szpital zakaźny, później szpital dla rannych uczestników powstania listopadowego i wreszcie w roku 1839 (1840?) więzienie. Ogród klasztorny zamieniono na cmentarz grzebalny. Jak głosi tradycja, na marmurowej posadzce, pod chórem organowym kościoła, znajduje sie odcisk kopyta konia pruskiego żołnierza, który sprofanował świątynię wjeżdżając do niej na tym zwierzęciu. W dniu 3 sierpnia 1838 r. proboszcz brodnicki ks. kanonik Mateusz Osmański dokonał rekoncyliacji sprofanowanego kościoła pod nowym, aktualnym do czasów współczesnych, wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. Odtąd pełnił on rolę świątyni cmentarnej, a przez pewien czas także i więziennej. W okresie międzywojennym był kościołem garnizonowym dla stacjonującego w Brodnicy 67 Pułku Piechoty. W latach 1939-1947 był znów wykorzystywany jako kaplica pogrzebowa. Po II wojnie światowej 2 listopada 1947 r. świątynię przejęli ojcowie franciszkanie z prowincji Matki Bożej Anielskiej, odnawiając cały obiekt w latach 1950-52 i 1964-66. W roku 1991 opiekę nad nim i nad powstałą w roku 1978 parafią przejęła nowoutworzona Prowincja św. Franciszka z Asyżu.
Ks. Andrzej Pląskowski (zm. w 1802 r.), kanonik chełmiński i warmiński, proboszcz w Sztumie (1761-69), archidiakon pomezański, ufundował w r. 1799 pamiątkową tablicę swoim rodzicom, Józefowi (zm. w 1773) i Rozalii (zm. w 1755) Pląskowskim, fundatorom klasztoru brodnickiego, spoczywającym w kryptach pod kościołem. Sam także tam jest pochowany. Jego brat, Ksawery Maurycy był jezuitą, a po kasacji zakonu kapłanem diecezjalnym, kanonikiem chełmińskim i warmińskim. Natomiast brat Józefa, Fabian Franciszek Pląskowski był biskupem pomocniczym diecezji chełmińskiej w latach 1750-84.
