9 sierpnia

REFORMAT NA BARANICH ROGACH… o. AMBROŻY TRAUSYL (Pater Ambrosius aus Kenty)

Tomasz Trausyl, w zakonie o. Ambroży, urodził się we wrześniu 1809 roku w Holicach koło Ołomuńca. Nauki na poziomie gimnazjalnym pobierał w Ołomuńcu, potem zaliczył kurs (Botanischer Kurs für Garten und Apotheke) w Wiedniu. Z tego okresu pochodzi m.in. przechowywany w bibliotece OO. Reformatów w Krakowie rękopis: Opis niektórych roślin systemu Linneusza.

Do REFORMATÓW PROWINCJI GALICYJSKIEJ wstąpił 7 grudnia 1832 roku; a po ukończeniu nowicjatu w Wieliczce, złożył proste śluby zakonne. Z klasztoru w Sądowej Wiszni posłano go do Lwowa na teologię do studium „pro Regularibus” (dla zakonników); stamtąd też udał się do Przemyśla, gdzie 30 lipca 1834 r. złożył profesję uroczystą. W dniu 28 marca 1837 roku, we Lwowie, abp Franciszek de Paula Pisztek udzielił mu święceń kapłańskich. Wkrótce po tym pełnił posługę jako wikary w Rawie Ruskiej, jednocześnie nauczając w tamtejszej szkole ludowej, którą sam współorganizował. Tam też (później również w Wieliczce i znowu w Rawie) był magistrem nowicjatu. Po raz pierwszy urząd gwardiana pełnił w Przemyślu (1841-43), następnie w Zakliczynie (1847-49), Bieczu (1856-58) i wreszcie w Kętach (1879-80). Z tym ostatnim klasztorem związany był ponad 35 lat, głównie jako kaznodzieja. Duszpasterzował także w kościele św. Urbana w pobliskich Brzeszczach (1876-77). Dwukrotnie, w latach 1848-51 i 1869-71, był DEFINITOREM PROWINCJI.

Nad Sołą rozwijał przede wszystkim swoje zainteresowania naukowe, związane z botaniką. Dr Antoni Rehnman (1840-1917), rektor Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1897-1898, zasłużony dla nauki geobotanik i podróżnik, pisząc o roślinach znalezionych w Beskidach Zachodnich wspomina: Leucojum aestivum [śnieżnica letnia] znalazł na łąkach w okolicy Kent mój szanowny przyjaciel X. Ambroży Trausyl… Tulipa silvestris [tulipan dziki] znaleziona przez tegoż samego w zaroślach leszczynowych nad Kentami…

Przez 24 lata zwiedzał Tatry, zbierając najrzadsze rośliny z tego regionu i zaopatrując w nie szkoły. Jego zbiory znalazły się m.in. w gimnazjum zakonnym w Jarosławiu założonym staraniem prowincjała, o. Konstantego Pacholika, w roku 1858. W 1875 r. opublikował w roczniku Węgierskiego Towarzystwa Karpackiego pracę Némely ritkább növényfajok álláshelyei a "magas Tátrán"  (stanowiska rzadkich roślin w Tatrach Wysokich). Jego odkrycia zostały docenione i uhonorowane przez Towarzystwo Botaniczne w Brnie. Zapisał się także złotymi zgłoskami w historii taternictwa. Przed 17 września 1867 roku razem z księdzem Józefem Stolarczykiem (1816-1893) – pierwszym zakopiańskim proboszczem, wybitnym taternikiem, współzałożycielem Towarzystwa Tatrzańskiego – prowadzeni przez miejscowych przewodników, weszli jako pierwsi na Baranie Rogi (2526 m npm). Jan Kiełkowski podaje, że po drodze zaliczyli również pierwsze wejścia turystyczne na mniej wybitne kulminacje: Wyżni Barani Zwornik, Baranią Kazalnicę i Ramię Lodowego oraz na Śnieżną Przełęcz. Domniemana (nie ma żadnych zapisów Stolarczyka na ten temat), droga ich wejścia prowadziła z Doliny Czarnej Jaworowej na przełęcz, nazwaną później Przełęczą Stolarczyka (…).

„Wiadomości katolickie” odnotowały, że odznaczał się gorliwością, pracą i porządkiem, a przede wszystkiem nadzwyczajną ludzkością, skromnością i uprzejmością dla każdego. Umiał pocieszyć strapionego chłopa, mieszczanina, rzemieślnika, obywatela, a nieraz i księdza świeckiego różnemi dolegliwościami skłopotanego. Sam poświęciwszy się na chwałę Bogu i pożytek bliźniego, miał zawsze dobre usposobienie, zaufał Bogu, i do tej ufności każdego zachęcał i prowadził. Usłużny był nadzwyczaj, czy w zastępstwie parafialnem, czy odpustach, a w konfesyonale niezmordowany…

Był szanowaną personą wśród lokalnego duchowieństwa. Ówczesne gazety informowały, że na jego jubileusz 50-lecia kapłaństwa przybyło kilkudziesięciu księży z regionu…

Zmarł 9 sierpnia 1889 roku w Kętach.