10 września

ŚMIERĆ O. ANDRZEJA DĄBROWSKIEGO, POWSTAŃCZEGO KAPELANA…

Na cmentarzu parafialnym w Dalikowie (dziś w województwie łódzkim) znajduje się mogiła powstańcza. Na jednej z tablic widnieje napis:

10 WRZEŚNIA 1863 ROKU POD DALIKOWEM ROZEGRAŁA SIĘ JEDNA Z WIĘKSZYCH BITEW POWSTAŃCZYCH Z WOJSKAMI ROSYJSKIMI. POLEGŁO PIĘĆDZIESIĘCIU CZTERECH POWSTAŃCÓW. WIEŚ DALIKÓW ZOSTAŁA SPALONA. SPŁONĘŁO WIELU MIESZKAŃCÓW, UKRYWAJĄCY SIĘ RANNI ORAZ PROBOSZCZ DALIKOWA KS. WALENTY KASPERSKI. POKÓJ ICH DUSZOM.

Na pozostałych dwóch wyryte zostały nazwiska pochowanych powstańców, tych, których zdołano zidentyfikować. Jako drugi w kolejności zamieszczony jest:

KS. DĄBROWSKI ANDRZEJ LAT 42 REFORMAT KLASZTORU W LUTOMIERSKU.

W tym to feralnym dniu, w połowie drogi między Dalikowem a Gajówką (na wschód od Dalikowa), powstańcze oddziały Sokołowskiego, kapitana Stanisława Szumlańskiego i majora Roberta Skowrońskiego natknęły się na grupę wojsk rosyjskich (3500 piechoty, 2 szwadrony dragonów i 67 Czerkiesów), dowodzonych przez gen. Krasnokuckiego. Doszło do bitwy, zakończonej klęską powstańców…

Na miejscowym cmentarzu, w odnowionej mogile, leżą prochy prawdopodobnie 63 powstańców, w symbolicznym grobie po lewej stronie bramy głównej – nie ustalona liczba spalonych mieszkańców wsi.

24 października 1937 r. odsłonięto w centralnym punkcie wsi okazały pomnik z napisem: „Bohaterom walk o wolność – Ziemia Łęczycka – 1937”. Wysoka kolumna była ozdobiona, w jej górnej części, stylizowanymi orłami i wyrytym rokiem „1863”. Pomnik został zniszczony przez Niemców w 1940 roku. We wrześniu 2001 roku został postawiony nowy pomnik – głaz z tablicą.

Wspomniany wyżej o. Andrzej Dąbrowski urodził się 23 grudnia 1818 r. w Żurominie, w guberni płockiej (liczył więc w chwili śmierci nie 42 a prawie 45 lat…). W wieku lat dwudziestu, 30 listopada 1838 r. wstąpił do WIELKOPOLSKIEJ PROWINCJI REFORMATÓW. Nowicjat odbywał w Szczawinie Kościelnym i tam 1 grudnia 1839 r. złożył pierwsze śluby zakonne. Studia odbywał w klasztorach: miedniewickim, brzezińskim, kaliskim i warszawskim. Święcenia kapłańskie otrzymał 21 września 1844 r. w Kaliszu.

Po ukończeniu studiów w roku 1847 był w kilku klasztorach wikarym oraz tzw. choralistą, także i spowiednikiem (w Koninie, Kaliszu, Brzezinach, Lutomiersku i Miedniewicach). Przez pięć lat (1852-57) służył jako kapelan u senatorstwa Lubowidzkich w Warszawie.

W czasie powstania styczniowego należał do wspólnoty klasztoru w Lutomiersku. Włączył się w działania zbrojne – był kapelanem oddziału bojowego. Podczas bitwy pod Dalikowem, gdy spieszył z duchową posługą rannym i umierającym, rosyjski żołnierz dwukrotnie go dźgnął; prawdopodobnie jako ranny szukał schronienia w którymś z domów i znalazł śmierć w płomieniach pożarów wznieconych przez Moskali… Pochowany został wraz z innymi ofiarami tej tragedii na miejscowym cmentarzu…