O. Patrycy Antosz OFMRef – kapelan Legionów Polskich

6 lipca

OSTATNI REFORMAT… O. PATRYCY ANTOSZ, KAPELAN LEGIONÓW POLSKICH.

Władysław Leon Antosz, w zakonie o. Patrycy (Patryk) urodził się 20 lutego 1882 r. w wiosce Wysoka k. Łańcuta. Do GALICYJSKIEJ PROWINCJI REFORMATÓW wstąpił 17 marca 1898 r. w Wieliczce i tam po roku formacji nowicjackiej, 18 marca, złożył śluby proste.

Filozofię studiował w Krakowie, teologię we Lwowie, mieszkając w konwencie św. Andrzeja (bernardynów). Tam 24 grudnia 1903 r. złożył profesję uroczystą, a 29 czerwca 1904 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W czasach tzw. unii należał do wspólnot klasztorów w Krakowie (do roku 1907) i Jarosławiu. Pracował jako spowiednik, kaznodzieja i katecheta Musiał wyróżniać się sporym talentem kaznodziejskim, skoro powołany został do grupy misyjnej skierowanej do parafii w Cesarstwie Rosyjskim w latach 1906-07. Wraz z innymi dawnymi reformatami głosił misje w diecezji tyraspolskiej (m.in. w Odessie, Rostowie n. Donem, Taganrogu, Mariupolu, Kamieńskim, Jekaterynosławiu [dziś Dniepr], Saratowie, Astrachaniu oraz Jekaterynodarze [dziś Krasnodar] i Noworosyjsku na Kaukazie). Także przez pewien czas wraz z o. Piusem Szewczykiem mieszkał w klasztorze REFORMATÓW w Kaliszu z mandatem prowincjała Daniela Magońskiego podjęcia starań o odzyskanie tamtejszego konwentu pobernardyńskiego. Po upływie ważności paszportów powrócili obydwaj do Galicji…

W latach 1911-13 był gwardianem w Przemyślu, a następnie wikarym domu zakonnego w Kętach. Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany został do armii austriackiej jako kapelan. Wkrótce podjął starania, by przenieść się do Legionów Polskich. Zadecydowało o tym spotkanie z Józefem Piłsudskim w Miechowie 8 sierpnia 1914 roku. „Czuję, księże, że z was będzie morowy kapelan” – miał powiedzieć do niego Piłsudski. Z czasu kapelańskiej służby w 2 brygadzie Legionów Polskich zachował się list pisany przez niego do prowincjała, o. Zygmunta Janickiego w październiku 1914 r.: „Przemaszerowaliśmy niemal całe północne Węgry od Siedmiogrodu. Straszne marsze po okropnych górach. Byłem trzy razy w bitwie wśród gradu kul, kartaczy. Jestem ranny w głowę od kuli, ale się już goi. (...) Chłopcy nasi trzymają się dobrze, jak dopadną gdzie Moskala, to go walą morowo”.

Po odzyskaniu niepodległości władze zakonne przydzieliły go do klasztoru w Sądowej Wiszni. Jednakże kuria biskupia Wojska Polskiego poprosiła prowincjała o przydzielenie go na jakiś czas do służby w armii polskiej. Od roku 1919 był proboszczem 11 Dywizji Piechoty i kapelanem więziennym w Stanisławowie.  W latach 1921-23 pełnił funkcję wikarego w klasztorze krakowskim; przez kolejne dwa gwardiana w Koninie, następne dwa – także gwardiana – w Bieczu; później przez rok wikarego we Lwowie. Stamtąd powrócił do Konina, gdzie pozostawał do roku 1939 na urzędzie wikarego konwentu. Był w tym czasie także prefektem w tamtejszej Szkole Podoficerskiej Piechoty dla Małoletnich Nr 1 (do roku 1938), a także członkiem Rady Powiatowej Powiatu Konińskiego. Uchwałą Rady Miejskiej Konina z dnia 10 października 1934 r. został honorowym obywatelem tego miasta

We wrześniu roku 1939, wobec groźby aresztowania przez Niemców, opuścił Konin z zamiarem przedostania się do Francji. Zdołał dotrzeć na Węgry, gdzie został osadzony w obozie internowanych w mieście Eger. Od 1941 r. wydawał gazetę „Goniec obozowy”. Spędził tam cały okres wojny.

Od 1945 r. mieszkał w klasztorze krakowskim. Przez 11 miesięcy roku 1948 był gwardianem; w latach 1951-1953 kapelanem w szpitalu dla osób psychicznie chorych w Kobierzynie. Zmarł 6 lipca 1966 r. w Krakowie, jako ostatni z tych, którzy życie zakonne rozpoczynali u REFORMATÓW. Zgodnie z wyrażoną przez siebie wolą, pochowany został w grobie rodziców w Wysokiej k. Łańcuta.

Odznaczony został m.in. Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 4 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi. W sumie odznaczeń tych posiadał dwanaście; był podpułkownikiem w stanie spoczynku, członkiem ZBoWiD-u. Tuż przed wybuchem II wojny światowej opublikował drukiem swoje wspomnienia w książce Z teki kapelana legionowego (Warszawa 1939). Wznowiona ona została w roku 2022 w Krakowie.

© CRT 2012