1 grudnia

„OGRODOWY”… br. BERNARDYN GĄTAREK

W statutach prowincjalnych dawnych reformatów jeden z rozdziałów (czasami wydrukowany w języku polskim…) poświęcony był w całości lub w części posłudze braci laików (braci bez święceń). Ci, tylko w ostateczności bywali zakrystianami, niekiedy magistrami sukiennicy, bardzo często kwestarzami, wyłącznie natomiast kanaparzami, furtianami, krawcami, kucharzami i ogrodnikami. Poza tym bracia biegli w medycynie zatrudniani byli w infirmerii; wykorzystywano także wyuczony przez nich wcześniej zawód (murarza, dekarza, cieśli, stolarza, malarza, introligatora, szewca…)

Brat ogrodnik (ogrodowy, hortulanus) miał być w każdym konwencie. Do jego obowiązków należało przygotowanie ziemi i jej uprawa. Uprawiać miał to, co wygodzie i potrzebie konwentu służyło. Przełożeni mieli starać się o odpowiednią dla niego stałą pomoc tzw. ogrodowczyka; natomiast furtiani byli zobowiązani przychodzących po jałmużnę ubogich płci męskiej, czerstwego zdrowia, zatrudniać przy pieleniu ogrodu. Księża nie pełniący żadnego urzędu, zdrowi i będący w siłach, a także klerycy i bracia laicy, wolni chwilowo od obowiązków, mieli dbać o to, aby „Ścieżki ogrodów i wirydarze, rozrywce i przystojności zakonnej służące były chędogo i czysto utrzymane”. Ponadto „w kwaterach i naczyniach różnego gatunku miały być siane kwiaty na ozdobę Ołtarzów Kościelnych”.

Jednym z ogrodników w PROWINCJI REFORMATÓW WIELKOPOLSKICH był br. Bernardyn Gątarek (Gontarek). Urodził się 29 sierpnia 1824 roku w Szczawinie Kościelnym; zgodnie z obowiązującą wówczas tradycją na chrzcie św. otrzymał imię patrona dnia św. Jana Chrzciciela. Nowicjat rozpoczął 20 maja (wspomnienie liturgiczne św. Bernardyna Sieneńskiego; stąd też takie, a nie inne imię zakonne) roku 1848 w Szczawinie; w tym też klasztorze pełnił posługę ogrodnika przez osiem lat. Wkrótce po ukończeniu próby nowicjackiej, 13 czerwca 1849 r. złożył („uczynił”, jak wówczas mówiono…) profesję uroczystą. W latach 1857 - 60 był ogrodnikiem w Kaliszu, po czym powrócił do klasztoru szczawińskiego. Po skasowaniu tego konwentu w końcu listopada 1864 r. został deportowany do klasztoru etatowego w Lutomiersku, gdzie zmarł 1 grudnia 1888 r.