Klasztor i kościół pw. Wszystkich Świętych

1 listopada

KLASZTOR I OŁTARZE WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH…

Jedyny reformacki klasztor na ziemiach polskich (w historycznych granicach) pod wezwaniem WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH  fundowany był w roku 1644 we Włocławku, przez tamtejszych zamożnych mieszczan, Wojciecha Romatowskiego i jego żonę, Dorotę z Rogalińskich. Tytuł ów, powiązany był z istniejącym w miejscu nowej fundacji (na tzw. POŁUDNIOWYM PRZEDMIEŚCIU) drewnianym kościołem pod tymże wezwaniem, zbudowanym ok. roku 1600 przez Stanisława Romatowskiego…

Pierwsza bowiem fundacja w tym mieście (ówczesnego biskupa kujawsko-pomorskiego, Andrzeja Lipskiego; pierwsza w jego diecezji), dla reformatów KUSTODII WIELKOPOLSKIEJ, związana była z kościołem pod wezwaniem św. Stanisława, biskupa krakowskiego i męczennika. Zapewne więc i klasztor, istniejący od roku 1625, przyjął tego świętego za swego patrona… aczkolwiek nie spotykamy ani w dokumentach archiwalnych, ani w późniejszych opracowaniach wyraźnego potwierdzenia tej hipotezy. Czytamy najczęściej, że klasztor fundowany był przy istniejącym już wcześniej kościele św. Stanisława. Lokalizacja tej pierwszej fundacji nie była najszczęśliwszą, szczupłą i niewygodną, nadto i przy wylewach Wisły zagrożoną powodziami, dlatego też bracia z wdzięcznością przyjęli propozycję państwa Romatowskich. Plac był wprawdzie nieco oddalony od ówczesnego centrum miasta, co jednak w miarę upływu czasu i rozbudowy Włocławka, zaczęło ulegać zmianie…

W poreformackim dziś już kościele Wszystkich Świętych, będącym od roku 1969 siedzibą parafii pod tym samym wezwaniem, nie znajdziemy dziś ołtarza głównych patronów świątyni… W dniu 17 października 1644 r. biskup Piotr Mieszkowski, miejscowy sufragan, wraz z kościołem konsekrował trzy ołtarze. Główny wzniesiony był pod wezwaniem Wszystkich Świętych. Taki też obraz był w jego polu środkowym… Gdy w roku 1768 świątynia otrzymała jednolite snycerskie wyposażenie, obraz ze starego ołtarza zawieszono w nowym. Ostatecznie zdjęto go w roku 1933, a na jego miejsce wstawiono wizerunek Chrystusa na krzyżu. Zwinięty i przechowywany w niesprzyjających warunkach, został spalony ok. roku 1968, gdy okazało się, że nie nadawał się już do konserwacji…

Przynajmniej w jednym jeszcze kościele reformackim znajdował się ołtarz Wszystkich Świętych. Była to świątynia w Sądowej Wiszni, a ołtarz ów, boczny, był drugim z lewej strony (konsekrowany 17 września 1741 r. przez bpa Andrzeja Pruskiego, sufragana przemyskiego) … Niestety, los obrazu pozostaje nieznany; najprawdopodobniej został zniszczony, podobnie jak całe wyposażenie kościoła (z wyjątkiem łaskami słynącego wizerunku św. Antoniego Padewskiego, czczonego obecnie we franciszkańskim sanktuarium w Brodnicy)…

Wkomponowany w grafikę obraz ŚWIĘTYCH ZAKONU SERAFICKIEGO, znajduje się w krakowskim klasztorze pod wezwaniem św. Kazimierza, królewicza…

© CRT 2012