10 stycznia
COŚ REFORMACKIEGO… MOST w KALISZU
Kalisz, jedno z najstarszych miast polskich, nazywany jest także „Wenecją Północy”. Takiego określenia użyła ponoć jako pierwsza, związana z tym miastem, pisarka Maria Dąbrowska. Przez Kalisz przepływa rzeka Prosna wraz z jej odnogami i kanałami. Ich mnogość spowodowała, że koniecznie stało się wybudowanie odpowiedniej ilości przepraw, by umożliwić mieszkańcom i środkom transportu sprawną komunikację. W mieście znajduje się dziś ponad 30 mostów drogowych i pieszych.
Na Przedmieściu Wrocławskim, gdzie w roku 1631 fundowany był klasztor REFORMATÓW KUSTODII WIELKOPOLSKIEJ, znajdywały się trzy mosty – Wrocławski, nazywany także Młyńskim, Topiony (nazwany tak z powodu jego notorycznego zalewania wodą) oraz trzeci, dziś już nieistniejący (w połowie drogi pomiędzy drugim z nich i posiadłością reformatów).
Most Topiony (czasami prosto Topielec) nazywano także REFORMACKIM, co skrzętnie zanotował Adam Chodyński w swojej Kieszonkowej kroniczce historycznej miasta Kalisza z roku 1885. Przerzucony jest w ciągu dzisiejszej ulicy Śródmiejskiej nad „Kanałem Rypinkowskim”, wykopanym w roku 1842 wraz z „Kanałem Bernardyńskim” przez sprowadzonych z Rossji kacapów (były to tak zwane „kanały ulgi” dla Prosny, przyjmujące część jej wód przed Kaliszem i zwracające poniżej miasta, mające chronić jego tereny przed powodzią; już trzy lata później inwestycja, kosztująca rubli srebrnych 50,314 kopiejek 61.1/2, okazała się mało skuteczną…).
MOST REFORMACKI, w obecnym kształcie, zbudowany został w roku 1902. Zastąpił wcześniejszy, konstrukcji drewnianej, który ciągle musiał być naprawiany (w 1889 r. w miejscowej prasie po raz ostatni odnotowano wymianę drewnianych bali mostowego pokładu). Magistrat miasta Kalisza podjął decyzję o budowie mostu żelbetowego systemu Moniera, zlecając projekt i jego realizację Biuru Technicznemu Arnold Bronikowski & S-ka Inżynierowie z Warszawy. Prace budowlane rozpoczęły się w lipcu, zakończyły się definitywnie 5 listopada, kiedy to miała miejsce „próba wytrzymałości mostu (…) za pomocą 8 wozów frachtowych z węglami”. „Bardzo ładna balustrada żelazna, o secesyjnym wzorze, wykonana w zakładzie mechanicznym p. Karola Wegnera, nadała prostej, łukowej konstrukcji stylową, do dziś podziwianą architekturę”. Most, o rozpiętości 13 metrów, opiera się na dwóch kamiennych przyczółkach. Była to jedna z pierwszych tego typu konstrukcji w Królestwie Polskim. Koszt realizacji wyniósł 13 600 rubli…
W momencie budowy mostu, KLASZTOR REFORMATÓW od dwóch lat już nie istniał. Zlikwidowany został w roku 1900 przez władze carskie. Na miejscu pozostał tylko o. Wiktor Sakiewicz (zmarł w roku 1915). Na początku I wojny światowej, w roku 1914, wskutek ostrzału artyleryjskiego miasta, prowadzonego przez Niemców, budynki poklasztorne poważnie ucierpiały. Rok później przejęte zostały przez duchowieństwo diecezjalne. Odbudowane w latach 1919 - 1921 stały się domem Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu i są nim do dnia dzisiejszego.
Pamięć o pracujących w Kaliszu przez prawie trzy stulecia REFORMATACH przetrwała do dzisiaj przede wszystkim w nazwie mostu… Choć, prawdę mówiąc, może i mało kto kojarzy ją z zakonnikami w brązowych habitach…
