20 października
PRZELAŁ KREW W WALCE O WOLNOŚĆ OJCZYZNY… o. WOJCIECH ELGETT
AKT ZGONU: Działo się to w mieście Klimontowie dnia Dwudziestego trzeciego października Tysiąc Ośmset Sześćdziesiąt trzeciego roku o godzinie dziesiątej rano. Stawili się Jan Karwaciński organista farny lat Czterdzieści dwa i Łukasz Witkoski dziad szpitalny lat Sześćdziesiąt liczący w Klimontowie zamieszkali, i oświadczyli Nam że dnia Dwudziestego bieżącego miesiąca i roku o godzinie trzeciej po południu umarł w Rybnicy Wojciech Elget Xsiądz Reformat z Sandomierza teraz z Galicji przybyły pod nazwą kapitana lat około trzydziestu mający. Reszta szczegółów niewiadoma. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Wojciecha Elget, Akt ten stawającym przeczytany wraz z pierwszym świadkiem podpisaliśmy drugi zaś pisać nie umie. Jan Karwaciński, Xsiądz Jan Krupiński prob.(oszcz) Inf.(ułat) Klim.(ontowski) utrzymujący Akt Rel.(igijne) Cyw.(ilne).
Franciszek Elgett (Elget, Elgiett, Elgot), w zakonie o. Wojciech, urodził się 13 września (wg innych źródeł 3 września) 1834 r. w Pińczowie na Mirowie. Był rodzonym bratem o. Arseniusza, także reformata małopolskiego. Nowicjat MAŁOPOLSKIEJ PROWINCJI REFORMATÓW rozpoczął 20 kwietnia 1852 r. w Stopnicy i tam, rok później złożył śluby czasowe; wieczyste 17 maja 1855 r. Jako student teologii w klasztorze sandomierskim otrzymał 1 sierpnia 1858 r. w Lublinie święcenia kapłańskie z rąk biskupa Walentego Baranowskiego, tamtejszego sufragana. Wcześniej studiował gramatykę w Pińczowie i Pilicy oraz filozofię w Chełmie. W latach 1860 - 61 był kapelanem więzienia w Sandomierzu. Pozostawał też w tamtejszym klasztorze do roku 1863.
O jego udziale w powstaniu styczniowym i śmierci podczas bitwy możemy znaleźć w opracowaniach dotyczących tego zrywu narodowego różne informacje. Nie wszystkie z nich można zweryfikować. Klasztor miał opuścić potajemnie w nocy wraz w kilkoma współbraćmi. Podawana data: z 17 na 18 marca 1863 roku w zestawieniu z następną informacją okazuje się błędną. Przyłączył się do oddziału Mariana Langiewicza i początkowo służył tam jako kapelan obozowy. Został ranny w bitwie pod Małogoszczem (Małogoszczą), 24 lutego 1863 r.; leczył się w Galicji. Według innych opracowań w powstaniu brał udział jako dowódca (kapitan, pseudonim „Wieniawa”) i kapelan własnego oddziału kosynierów… Na habit zakonny miał zwyczaj wkładać sukmanę krakowską. Przed oddziałem stawał z wydobytym pałaszem. Został schwytany przez Moskali, uciekł z więzienia…
Dnia 12 października 1863 r. dołączył powtórnie do powstaniu, zaciągnąwszy się do oddziału Czachowskiego, zginął pod Rybnicą (pod Klimontowem?) 20 października 1863 r. Pochowany jako dowódca kompanii kosynierów. W innym miejscu znajdujemy informację: Zabity przez Moskali (Kozaków) pod Jurkowcami dnia 21. października 1863…
Bitwa pod Rybnicą miała miejsce 20 października 1863 r. Oddział powstańczy dowodzony przez pułkownika Dionizego Czachowskiego starł się z żołnierzami rosyjskimi majora Czuti, którzy przygotowali zasadzkę w Rybnicy. Siły obu stron były wyrównane. Doszło do zaciętej walki w wąwozie i na wzgórzu, gdzie atak prowadził ks. kapelan Wojciech Elgiett, który zginął. Po półtoragodzinnej walce oddział rosyjski wycofał się. Bitwa zakończyła się wygraną Polaków. Zginęło w niej 27 powstańców, 7 zmarło z ran wkrótce po bitwie, a 15 w późniejszym czasie. Wszystkich pochowano w Klimontowie.
Franciszek Ksawery Bartkowski (1832-1911)
BITWA POD RYBNICĄ
Tutaj położył swój żywot zwycięski,
Porucznik Anczyc i hrabia Bocheński.
Jeden miał ramię strzaskane od kuli,
Drugiego bagnetem na wylot przekłuli,
I tyś tu poległ Wojciechu Elgiecie,
Coś światło wiary siał w naszym powiecie,
Kapłan, zakonnik i rycerz zarazem,
Cóż służył Bogu i walczył żelazem.
A w tej ustroni dalecy od domu,
Nawet zapłakać nie ma po was komu…
