23 stycznia

O. EDWARD ABRATOWSKI, POWSTANIEC, ZESŁANIEC SYBERYJSKI

Abratowski Hipolit Roch, w zakonie o. Edward, urodził się 13 sierpnia 1835 r. we wsi Sterdyń na Podlasiu. Do REFORMATÓW PROWINCJI PRUSKIEJ wstąpił 5 stycznia 1854 w Siennicy. Po odbyciu rocznego nowicjatu, zakończonego złożeniem ślubów prostych i studiach w Węgrowie, Zarębach Kościelnych, Żurominie oraz we Włocławku, gdzie był słuchaczem filozofii, złożył 23 października 1860 r. śluby uroczyste i otrzymał 13 grudnia tegoż roku święcenia prezbiteratu.

W roku następnym rozpoczął studium teologii w klasztorze płockim. Zgodnie z ówczesną praktyką młodzi kapłani odprawiali tylko Mszę św. i nabożeństwa; dopiero po ukończeniu studiów i zdaniu wymaganych egzaminów byli dopuszczani do głoszenia kazań i słuchania spowiedzi. Prawdopodobnie o. Edward do tych posług nie był jeszcze dopuszczony, skoro już w połowie trzyletniego kursu teologii wybuchło powstanie styczniowe, w które zaangażował się od pierwszego dnia. W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku (z 10 na 11 wg kalendarza juliańskiego, zgodnie z którym sporządzony jest dokument dotyczący jego osoby w j. rosyjskim) brał udział w zamieszkach tłumionych przez wojska carskie. Jak zeznali świadkowie, w czasie gdy go zatrzymano, miał jeszcze w ręku broń, którą rzucił w kościele w samym momencie aresztowania.

Zasądzono go na 10 lat robót katorżniczych, na miejsce których został przewieziony dopiero we wrześniu roku następnego. Wg źródeł rosyjskich był to Nerczyńsk, wg polskich – Akatui (obydwie miejscowości w Kraju Zabajkalskim). Z robót tych (prawdopodobnie w kopalniach) został przedterminowo zwolniony i przetransportowany do wioski Tunka, gdzie przebywało w tym czasie ponad stu polskich kapłanów – zesłańców i kilku braci zakonnych (m.in. wraz z nim było tam dziesięciu REFORMATÓW). Zajmował się rzeźbiarstwem i krawiectwem. Stamtąd przesiedlono go w roku 1875 do Cywilska w europejskiej części Rosji; po kolejnych ośmiu latach zwolniono z dozoru policyjnego, pozwalając mu osiedlić się gdziekolwiek z wyjątkiem guberni stołecznych. Dalsze jego losy, po roku 1883, pozostają nieznane. Ponoć żył jeszcze w roku 1894…