18 listopada
REFORMACKIE POCZĄTKI ORMIAŃSKO-KATOLICKIEGO DOSTOJNIKA… o. ROMAN DIONIZY KAJETANOWICZ, MĘCZENNIK ZA WIARĘ
Dionizy Kajetanowicz urodził w rodzinie ormiańskiej, zamieszkałej w Tyszkowcach k. Horodenki na Pokuciu w ówczesnej wschodniej Galicji, 8 kwietnia 1878 r. Od dwunastego roku życia mieszkał we Lwowie w ormiańskim Zakładzie Wychowawczym im. Torosiewicza; uczył się w III, a następnie w V Gimnazjum. Z powodu własnych zaniedbań, będących rezultatem złego wpływu kolegów, zmuszony był w roku 1894 porzucić szkołę i podjąć pracę w Urzędzie Podatkowym w Horodence.
Dwa lata później wstąpił do GALICYJSKIEJ PROWINCJI REFORMATÓW. Nowicjat rozpoczął 18 października 1896 r. w Wieliczce jako brat Roman; rok później złożył śluby proste. Jak napisał w swoich wspomnieniach br. Zefiryn Pyzik, był bardzo wzorowym nowicjuszem, poważnym, ale i wesołym… lubił śpiew, znał nuty, miał dobry głos i słuch… Do roku 1898 mieszkał w klasztorze jarosławskim, gdzie uzupełniał wykształcenie średnie; w roku następnym studiował filozofię w Przemyślu. Po zjednoczeniu dawnych prowincji bernardyńskiej i reformackiej w Galicji, kontynuował studia filozoficzne w Krakowie w klasztorze św. Kazimierza (dawnych reformatów, 1899 - 1900), po czym, przez trzy lata, zdobywał wiedzę teologiczną we Lwowie w klasztorze św. Andrzeja (dawnych bernardynów). Tam, 9 marca 1902 r. złożył śluby wieczyste. Święceń kapłańskich udzielił mu święty arcybiskup Józef Bilczewski w katedrze lwowskiej 5 lipca 1903 roku.
Przez następny rok był wicemagistrem kleryków studium humanistycznego w krakowskim klasztorze św. Kazimierza, skąd przeniesiony został do Jarosławia. Ponieważ zdrowie zaczęło mu szwankować, nie obciążano go wielkimi obowiązkami, jedynie w roku 1907 - 08 był kapelanem Sióstr Niepokalanek, u których też zamieszkał. W tym też czasie, już od roku 1906, dojrzewała w nim myśl, by opuścić zakon, powrócić do obrządku ormiańskiego i zasilić szeregi jego nielicznego duchowieństwa, Z pewnością na podjęcie konkretnych kroków dla zrealizowania tych planów miały wpływ osobiste kontakty z kapłanami i wiernymi owego Kościoła, ale także ubóstwo matki, któremu jako zakonnik nie mógł zaradzić. Ostatecznie sprawę tę wziął w swoje ręce arcybiskup ormiańsko-katolicki ze Lwowa, Józef Teodorowicz, przedstawiając ją osobiście papieżowi, świętemu Piusowi X, na prywatnej audiencji w dniu 9 czerwca 1908 r. Ojciec Święty, biorąc przede wszystkim pod uwagę potrzeby matki, wyraził życzenie, aby o. Kajetanowicz, za pozwoleniem swych zakonnych przełożonych, opuścił klasztor; co też stało się faktem w ostatnich dniach lipca. Jednocześnie abp Teodorowicz inkardynował go do swojej archieparchii.
Pełnił różne obowiązki: prefekta w Zakładzie Wychowawczym im. Torosiewicza, wikarego i katechety we Lwowie, administratora parafii a następnie proboszcza w Śniatyniu (1911 - 22), wreszcie proboszcza i dziekana we Lwowie (1922 - 38). Zajmował się pracą pisarską i wydawniczą (miesięcznik archidiecezjalny „Posłaniec św. Grzegorza”, przewodnik „Katedra ormiańska i jej otoczenie" i inne….). Był kanonikiem honorowym katedralnym, później prepozytem kapituły i protonotariuszem apostolskim (infułatem); pełnił także urząd kanclerza kurii.
Po śmierci abpa Teodorowicza (4 grudnia 1938 r.) pełnił obowiązki wikariusza kapitulnego i administratora archieparchii. Wybuch wojny przeszkodził w dopełnieniu formalności potrzebnych dla mianowania go arcybiskupem i udzielenia sakry. W roku 1943 był aresztowany przez Niemców za pomoc, której udzielał Żydom. Wypuszczony został dzięki interwencji metropolity greckokatolickiego Andrzeja Szeptyckiego i zapłaconemu przezeń „wielkiemu okupowi”. NKWD aresztowało go 27 listopada 1945 r. Sąd w dniu 9 marca 1946 r. skazał go na 10 lat łagrów, konfiskatę mienia i pozbawienie praw publicznych na 5 lat „z brak zgody na przejście na prawosławie” i „za kolaborację”. Do roku 1950 karę odbywał w Stalińskim (dziś Donieckim) obwodzie (obłasti), później w Republice Komi na DALEKIEJ PÓŁNOCY (w pobliżu Workuty), w oddziale obozowym Minłagu dla niepełnosprawnych i ubezwłasnowolnionych więźniów politycznych we wsi Abież. W czasie uwięzienia dużo pisał - głównie poezję polską i łacińską oraz utwory religijne.
Zmarł, prawdopodobnie otruty, 18 listopada 1954 r. Jego ciało spoczywa na obozowym cmentarzu wśród doczesnych szczątków ok. dwóch tysięcy towarzyszy niedoli… Jednym z nich był bł. Grzegorz Łakota, biskup pomocniczy greckokatolickiej eparchii przemyskiej, zmarły 12 listopada 1950 r.; beatyfikowany 27 czerwca 2001 r. we Lwowie. Dziś tam także czczone są jego relikwie (od lata 2001 r.). Symboliczny grób ks. infułata Dionizego Kajetanowicza znajduje się w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim.
