31 grudnia
ŻYCIE ZAKOŃCZYŁ NA DALEKIEJ PÓŁNOCY… o. GRACJAN MARCHWICKI
Ignacy Marchwicki, w zakonie o. Gracjan, syn Błażeja, młynarza, i Rozalii z Gąsierkiewiczów (miejscowych szewców), urodził się 26 lipca 1812 r. w Krotoszynie, w zaborze pruskim (od roku 1815 – Wielkie Księstwo Poznańskie). Trzy dni później został ochrzczony w miejscowym kościele parafialnym pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Chociaż ojciec jego był niepiśmienny (na akcie profesji syna podpisał się trzema krzyżykami), to jednak w rodzinie trafiali się i księża. Chrzestnym Ignacego był ks. Andrzej Tylewicz, komendarz kościoła krotoszyńskiego, zapewne spokrewniony z matką Rozalii, Wiktorią z Tylewiczów. Natomiast metrykę, którą przedstawił on, wstępując do zakonu, wystawił 15 listopada 1836 r. ks. Jakub Gąsierkiewicz, prepozyt szpitalny w Krotoszynie i altarzysta św. Anny (komendarz?)…
Do WIELKOPOLSKIEJ PROWINCJI REFORMATÓW wstąpił 17 grudnia 1836 r. w Wieluniu; po ukończeniu tamtejszego nowicjatu złożył profesję uroczystą 18 grudnia 1837 r. Jej świadkiem, oprócz ojca, był także rodzony brat, Dominik. Z akt rosyjskich dowiadujemy się, że miał jeszcze drugiego brata, Jana, oraz siostrę (zamężną), Konstancję. Studia odbywał w Kaliszu, Miedniewicach i w Warszawie, gdzie 26 stycznia 1843 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Tam też pozostał jeszcze cztery lata jako kaznodzieja. Później, przez lat czternaście, pełnił urząd gwardiana w klasztorach: szczawińskim (1847 - 52, 1854 - 58 i 1859 - 61), lutomierskim (1852 - 54), wieluńskim (1858 - 59) oraz brzezińskim (1863 - 64). Przez dwa lata (1861 - 63) był magistrem nowicjatu w Wieluniu. W latach 1860 - 63 wchodził w skład zarządu prowincji jako definitor.
W ramach wykonania ukazu carskiego „o reformie klasztorów w Królestwie Polskim”, w ostatnich dniach listopada 1864 roku, konwent w Brzezinach, „za udział zakonników w powstaniu styczniowym”, został skasowany. Zakonników deportowano do tak zwanego „klasztoru etatowego” w Lutomiersku. O. Marchwicki, jako poddany pruski, został po trzech tygodniach, 20 grudnia, eksmitowany do Prus. Nie przyjęto go, ponieważ wskutek długotrwałej tam niebytności, utracił obywatelstwo. Powrócił więc do Królestwa Polskiego, który to krok władze carskie uznały za samowolę; co więcej zgromadziły w międzyczasie dowody czy też poszlaki potwierdzające jego zaangażowanie w powstanie styczniowe. Decyzją więc Namiestnika Królestwa Polskiego, Fiodora Berga, z 26 czerwca (wg kalendarza juliańskiego)/8 lipca (gregoriańskiego) 1865 r. został zesłany do guberni archangielskiej. Karą odbywał w miasteczku Kiem nad Morzem Białym, w bliskości osławionych Wysp Sołowieckich. Przybył tam 20 listopada/2 grudnia 1865 r. i pozostawał pod nadzorem policji, otrzymując z funduszu emerytalnego dla zakonników po 150 rubli na rok (tyle mniej więcej zarabiali wówczas robotnicy i urzędnicy niskiego stopnia). W dniu 23 czerwca/5 lipca 1869 r. został odesłany do Archangielska; dziewięć dni później znalazł się w tamtejszym publicznym szpitalu. Cierpiał na gruźlicę płuc (tzw. czachotkę), która to choroba ostatecznie doprowadziła go do śmierci w dniu 19/31 grudnia 1869 r.
